سرپرستی، مهم‌ترین مسئولیت در یک گروه کوه‌نوردی است. اهمیت نقش و جایگاه آن وقتی برای ما روشن‌تر می شود که بدانیم تمام تصمیم‌های اصلی و مهم بوسیله‌ی سرپرست یا تایید او انجام می شود و سلامتی و جان افراد گروه در گروی این تصمیمات است. با این اوصاف مشخص است هر فردی نمی‌تواند سرپرست یک برنامه‌ کوه‌نوردی باشد. یک سرپرست مانند مدیر ارشد یک شرکت باید از شرایط ویژه‌ای برخوردار باشد که تجربه، دانش، توان (روحی و جسمی) و مسئولیت پذیری بخشی از آنها است. اما آنچه در این یادداشت به آن پرداخته می‌شود بیان شرایط احراز مسئولیت سرپرستی نیست، بلکه به شرح وظایف یک سرپرست در زمان‌های، قبل، حین و بعد از اجرای یک برنامه می‌پردازد.

سرپرست کیست ؟ وظایف او چیست ؟

سرپرست هماهنگ كننده كارها است،‌ تقسیم كارها با اوست، تصمیم های لازم را با همفكری و مشورت افراد با تجربه میگیرد.

بعبارت دیگر سرپرست: یعنی كسی كه نقطه نظر افراد شركت كننده در برنامه را می گیرد و با جمع بندی و حسن انتخاب بهترین آنها را بر می گزیند و به اجرا درمی آورد . او منعكس كننده نكات و نظرات مثبت و رفع كننده مشكلات و نظرات منفی است . او نقاط قوت وافرادی قوی ومبتكر را برای بهتر شدن برنامه و اجرای آن بكار می گیرد. تقسیم كار می كند و نظارت، نه اینكه نظاره گر باشد . او در بطن قرار دارد قویها را به كمك ضعیفها می گیرد و ماشین و موتور تیم را با درایت و تیز هوشی براه می اندازد و در حین حركت هم اگر با مشكلی برخورد نماید با كمك دیگر اعضاء صاحبنظر به رفع مسائل می پردازد .

او با دیگر افراد  گروه جدائی ندارد بلكه همگی باید پیكره ای استوار تشكیل دهند تا قویتر و مطمئن تر و با درصد خطرات كمتر به پیروزی برسند . نباید شكافی ایجاد شود و اگر پیش آمد باید به رفع آن كوشید و مركزیت را بكار گرفت و جلسه ای تشكیل داد و موضوع را مطرح و مورد بررسی قرار داد .

هرچه شناخت سرپرست از وظایف خود و اهتمام برای انجام آنها بیشتر باشد، در زمان اجرای برنامه، با چالش‌های کمتری روبرو خواهد شد و اعضای گروه لذت بیشتری از آن برنامه خواهند برد.

آنچه در ادامه می‌آید، جدول‌های طبقه بندی شده بر اساس وظایف پنج‌گانه یک سرپرست به عنوان مدیر یک برنامه‌ی کوه‌نوردی است.

رعایت تمامی ردیف های جداول بستگی به اندازه و نوع برنامه دارد و ممکن است برخی از آنها لزومی به اجرا نداشته باشد. از سوی دیگر ممکن است مواردی وجود داشته باشد که در این جداول پیش بینی نشده است و برای یک برنامه بزرگ‌تر لازم است که در نظر گرفته شود. عواملی که در ابعاد یک برنامه می توانند نقش داشته باشند عبارت است از : مدت اجرای برنامه، فصل اجرا، دشواری و سختی مسیر، درون مرزی یا برون مرزی بودن، تعداد شرکت‌کنندگان و ... است.

برخی از بندهای این جدول‌ها را می‌توان مفصل‌تر کرد. مثلا برای هر یک از مسئولین گروه شرح وظایف دقیقی در جدول جداگانه تنظیم کرد.

جدول‌های وظایف پنج‌گانه‌ی سرپرستی برای برگزاری یک برنامه کوه‌نوردی یا مشابه آن:

1. برنامه ریزی

2. سازماندهی

3. نیروی انسانی

4. رهبری

5. کنترل

گردآوری: مازیار نیک بخش | سایت کوهنوردان زرتشتی ایران

منابع:

کتاب سرپرستی و مدیریت گروه های کوهنوردی - نوشته پرویز ستوده شایق